του μ. Χριστόδουλου Πέτσα, Περιοδικό Ελεύθερη Κυθρέα, Τεύχος 19, Γεν.-Αυγ. 1984, σσ. 41-44.
Μια ξεχωριστή πατριαρχική οικογένεια της Κυθρέας, που αριθμεί σήμερα ένα σημαντικό αριθμό απογόνων, είναι η οικογένεια των Πιέραινων, από τον πρώτο τους γενάρχη, τον αείμνηστο Πιέρο, που ήταν γέννημα και θρέμμα της Κυθρέας.
Αφορμή που μου ‘δωσε ν’ ασχοληθώ στο παρόν τεύχος του περιοδικού μας με την οικογένεια αυτή της Κυθρέας είναι ο θάνατος της Μαρίτσας Μιχάλη Ελευθερίου, γόνου της εκλεκτής οικογένειας των Πιέραινων, προικισμένη με σωματικά και ψυχικά χαρίσματα που απέδειξαν σ’ όλο τον μακρύ επίγειο της βίο τη σεμνότητα και την αρετή που χαρακτηρίζουν την οικογενειακή τους παράδοση.
Ο Πιέρος, ο προπάππος των σημερινών Πιέραινων, γεννήθηκε στο έτος 1818 και ήταν γιος του Μάρκου. Αδέλφια του Πιέρου ήταν ο Κονόμος (Οικονόμος) και η Δέσποινα. Παιδιά του Κονόμου ήταν η Χρυσταλλού, που παντρεύτηκε τον Μιχαηλιά Χ” Αθανάση και έκαμαν την Ελεγκού, τη Μυριάνθη και τον Στυλιανό Αθανασιάδη. Η Θεκλού, που παντρεύτηκε τον Γιάννη Παπαϊωάννου και παιδιά τους ήταν οι Χαρίλαος, Αθανάσης, Χρίστος, Μαρίτσα (Χαμπίνα) και Αγάθη (Διακόνισσα). Ο Τοουλής, που νυμφεύθηκε την Ειρήνη από την Άσσια και παιδιά τους ήταν η Μαρίτσα (που παντρεύτηκε στο Τσέρι), η Ιουλία και ο Γιάγκος. Ο Χ” Μιχαήλης, που νυμφεύθηκε τη Θεορού από το Παλαίκυθρο και παιδιά τους ήταν η Ελένη Παπαναστασίου, ο Γιάγκος και ο Χριστάκης.
Η αδελφή του Πιέρου Δέσποινα παντρεύτηκε τον Χ”Σάββα Ζαμπάκκου και παιδιά τους ήταν η Παρασκευού, ο Μαρκαντώνης, ο Παπακιανός, η Χρυσταλλού και η Θέκλα. Ένα από τα εγγόνια της Δέσποινας ήταν η Δέσποινα, που παντρεύτηκε τον Κυριάκο Λεμονοφίδη.
Ο πατέρας του Πιέρου, ο Μάρκος, είχε συγγενείς στην Κωνσταντινούπολη κι έναν αδελφό, ο οποίος λεγόταν Τζιοβάνης, ήταν εφοπλιστής και κατά συνέπεια αρκετά πλούσιος. Όταν ο Πιέρος τέλειωσε το σχολείο, ο πατέρας του σκέφτηκε να τον στείλει κοντά του για να μπορέσει να σπουδάσει στην περίφημη Σχολή του Φαναρίου, η οποία είχε δώσει εξαιρετικούς επιστήμονες, που διέπρεψαν στα γράμματα και τις υψηλές θέσεις που καταλάμβαναν ως ηγεμόνες, δραγομάνοι, ανώτεροι υπάλληλοι στη τουρκική διοίκηση χάρη στην άρτια μόρφωσή τους. Έγραψε λοιπόν στον Τζιοβάνη και αυτός δέκτηκε πρόθυμα τον μικρό Πιέρο και του έκαμε εγγραφή στη Σχολή του Φαναρίου, όπως ήταν η σφοδρή επιθυμία του αδελφού του Μάρκου. O Πιέρος, υψηλής νοημοσύνης φοιτητής που ήταν, μπόρεσε στο κανονικό χρονικό διάστημα να συμπληρώσει τις σπουδές του στο Φανάρι και να επιστρέψει αμέσως στην Κύπρο, όπως ήταν ο σκοπός του ιδίου και των γονέων του.
Με τη μόνιμη εγκατάστασή του στην Κυθρέα ο Πιέρος επαγγέλλετο τον δάσκαλο και μάλιστα το πρώτο σχολείο που διορίστηκε ήταν το Δημοτικό Σχολείο Χρυσίδας, που λειτουργούσε τότε ως περιφερειακό και φοιτούσαν σ’ αυτό αγόρια και κορίτσια απ’ όλα τα γειτονικά χωριά (Έξω Μετόχι, Παλαίκυθρο, Βώνη, Τραχώνι, Νέο Χωριό). ΄Ηταν το παλιό σχολικό κτίριο με τη μεγάλη του καμάρα στη μεγάλη πλατεία της Χρυσίδας αντίκρυ της εκκλησιάς του Τιμίου Σταυρού. Το τέμενος τούτο των Μουσών της Χρυσίδας έθρεψε και μόρφωσε άξιους δασκάλους (Ελένη Χρίστου, Γεώργιο Χρίστου, Παναγιώτα Γεωργίου, Χρίστο Θεοχάρους, Στυλιανό Αθανασιάδη, Χρυσταλλένη Γεωργιάδου, Μιχαήλ Ανδρονίκου, Ευγένιο Ανδρόνικο, Χρίστο Τσιγώνη, Αθανάση Πέτσα, Χριστόδουλο Πέτσα, κ.ά., όλοι από τη Χρυσίδα) που σκόρπισαν στα πέρατα της Κύπρου τα ελληνικά γράμματα.
Ο Πιέρος εξαιτίας της άρτιας μόρφωσης που έλαβε στο Φανάρι, ήταν διακεκριμένος δάσκαλος στην εποχή του. Εισήγαγε νέες διδακτικές μεθόδους και ανέδειξε μαθητές, που αργότερα διέπρεψαν στην κοινωνία, όχι μονάχα για την ευρύτητα των γνώσεων τους, αλλά και για τη θρησκευτική και εθνική τους δράση, αγωγή που συνήθιζαν οι Φαναριώτες να μεταγγίζουν στις καρδιές των τροφίμων τους. Ο Πιέρος νυμφεύθηκε την Ελένη, που καταγόταν από τη Βώνη και είχε διατελέσει προηγουμένως μαθήτριά του. Ήταν εξαιρετικά όμορφη η Ελένη και ο Πιέρος την υπεραγαπούσε και ένιωθε απόλυτη ευτυχία με τον γάμο του και γενικά με το οικογενειακό του περιβάλλον.
Ο Πιέρος είχε το αρχοντικό του στην Κυθρέα στην ενορία Αγίου Ανδρονίκου. Συγκεκριμένα, το αρχοντικό του είναι το ίδιο σπίτι, στο οποίο στις μέρες μας κατοικούσε ο Παναγιώτης Κανικλίδης, όπως και το διπλανό σπίτι, στο οποίο ο Πιέρος είχε το εμπορικό του κατάστημα. Ήταν αρκετά ευρύχωρο ανώγειο και κατώγειο με πολλά κύρια δωμάτια και βοηθητικά, το εμβαδόν των οποίων ξεπερνούσε τα 400 τετραγωνικά μέτρα. Γύρω από το σπίτι του ήταν και τα άλλα σπίτια των αδελφιών του, γι’ αυτό η συνοικία λεγόταν γειτονιά των Μάρκηδων. Τους Μάρκηδες ακόμη τους αποκαλούσαν και Ιταλούς. Ίσως εξαιτίας των πολλών σωματικών και ψυχικών χαρισμάτων τους και του εξαιρετικά άσπρου χρώματος του προσώπου τους, τους παρομοίαζαν με τους Ενετούς (Ιταλούς) που είχαν στην εξουσία τους την Κύπρο περισσότερον από 80 χρόνια. Από τους Ενετούς πήραν την Κύπρο οι Τούρκοι, που την κράτησαν παραπάνω από 300 χρόνια.
Οι οικογένειες των Πιέραινων διακρίνονταν ανάμεσα στις άλλες για την ευγένεια στους τρόπους και τα φερσίματα τους, την πραότητα και το μειλίχιο του χαρακτήρα τους, την υψηλή τους νοημοσύνη, την επιδεξιότητα του χεριού στα διάφορα έργα και κομψοτεχνήματα, το αρχοντικό τους παρουσιαστικό, την εξαιρετική τους ευφράδεια και τη σωματική τους καλλονή και ωραιότητα. Είχαν βαθειά προσήλωση στα χριστιανικά και εθνικά ιδεώδη με εξαιρετική αγάπη στα θεία. Αυτά τα χαρίσματα διαιωνίσθηκαν και στους σημερινούς απογόνους, που φέρουν την τιμημένη ονομασία Πιέραινες.
Ο Πιέρος, παρ’ όλο που ήταν εξαιρετικός δάσκαλος με γόνιμη και πλούσια εκπαιδευτική δράση στην Κυθρέα και τα γειτονικά της χωριά, δεν παρέμεινε στο επάγγελμα του σ’ όλη τη μακρά του σταδιοδρομία. Γρήγορα το εγκατέλειψε, και τράπηκε στο εμπόριο. Έκανε εμπορικά ταξίδια στις γειτονικές μας χώρες, ιδίως στη Μικρασία, κι έπαιρνε κι έφερνε εμπορεύματα πλατειάς κατανάλωσης και άνετα κέρδιζε αρκετά. Τα κέρδη όμως αυτά που πραγματοποιούσε δεν διέθετε μόνο για τη δική του οικογένεια ή για συσσώρευση πλούτου, όπως συνηθίζεται σήμερα, αλλά διέθετε αφειδώλευτα και για φιλανθρωπία. Ήταν ψυχή χριστιανική και πάντα είχε σαν μέλημα την ανακούφιση του πόνου των συνανθρώπων του. Αναφέρεται πως πολλές κοπέλλες προίκισε με την ευκαιρία των γάμων τους, χωρίς να ‘χει απαίτηση να του επιστρέψουν όσα ξόδευσε.
Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που διέκρινε τον αείμνηστο Πιέρο ήταν η αγάπη και η προσήλωσή του στα θεία. Είχε πολλά εκκλησιαστικά βιβλία, που μελετούσε και σπούδαζε διαρκώς προσπαθώντας να εναρμονίσει την επίγεια ζωή του σύμφωνα με τη διδασκαλία του Θεανθρώπου. Ανάμεσα σ’ αυτά τα βιβλία ήταν και η Χρυσόδετη Αποκάλυψη του Ιωάννη, την οποία ερμήνευε συχνά και όλες οι εξηγήσεις που απέδιδε βγαίνανε στ΄ αλήθεια, λες κι είχε προφητικό χάρισμα. Το βιβλίο τούτο της Αποκάλυψης, που έφερε την ιδιόχειρη υπογραφή του, έτυχε να περιέλθει στην κατοχή της δισεγγονής του, κ. Κωνστάντας Χρ. Στυλιανόπουλου, και το διατηρούσε σαν θείο και οικογενειακό κειμήλιο. Δυστυχώς με την εισβολή των Τούρκων παρέμεινε στα κατεχόμενα και χάθηκε όπως και τόσα άλλα κειμήλια που διατηρούσαμε.
Στην εποχή του ο Πιέρος προφήτεψε πως το έτος 1940 θα πετούσαν στον αέρα πολλά σιδερένια πουλιά και θα σκορπούσαν φωτιά και σίδερο για να καταστρέψουν την ανθρωπότητα. Και πραγματικά, παρ’ όλο που τα αεροπλάνα επινοήθηκαν και κατασκευάσθηκαν πολλά χρόνια πριν από το 1940, εντούτοις ήλθαν το έτος τούτο του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου να χρησιμοποιηθούν σαν βομβαρδιστικά και να σκορπίσουν την καταστροφή και τον όλεθρο στα πέρατα του κόσμου.
Συχνά στις κουβέντες του απάνω μιλούσε για την Επτάλοφη και εξήρε τις φυσικές της ομορφιές, τον αρχαιολογικό της πλούτο και το ένδοξό της παρελθόν. Την είχε αγαπήσει μ’ όλη τη δύναμη της καρδιάς του, γιατί την έζησε στα χρόνια των σπουδών του και σ’ αυτή χρωστούσε την άρτια μόρφωσή του και την πνευματική του καλλιέργεια. Ήταν λάτρης και θιασώτης του Ομήρου, τον οποίο διάβαζε κατ΄ επανάληψη και ήξερε από μνήμης ολόκληρες περικοπές. Συχνά δε απάγγελλε στίχους από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια στο ομηρικό μέτρο. Ο τόνος και ο χρωματισμός και το ύφος που χρησιμοποιούσε στην απαγγελία έδειχναν πόσο εισέδυε και κατανοούσε τα βαθειά εκείνα νοήματα των άφθαστων κλασσικών ποιημάτων.
Ο ίδιος στιχουργούσε, και ένα δίστιχό του αφιερωμένο στην προσφιλή του Κυθρέα απάγελλε συχνά:
“Κυθρέα, Χύτροι παλαιά και πόλις φημισμένη
απ’ τα πολλά σου ύδατα είσαι εξακουσμένη”
Πέθανε το 1908 στην ηλικία των 90 χρόνων, για ν’ αφήσει πίσω του αντάξιους απογόνους, που συνέχιζαν την ένδοξη πορεία του γενάρχη τους Πιέρου, την τιμημένη ζωή των Πιέραινων.
ΣΗΜ.: Τις πληροφορίες για τη μελέτη τούτη πήρα από την κα Κωνστάντα Στυλιανοπουλου, δισέγγονη του αείμνηστου Πιέρου.
Διαβάστε ολόκληρο το δημοσίευμα εδώ: http://eleftheri-kythrea.com/images/Issues_pdf/19/19_Part15.pdf
Σχετικό Δημοσίευμα:
160 χρόνια από τη γέννηση της Κυθρεώτισσας δασκάλας Πολυξένης Παπαζαχαρία (1861-1937)