HomeΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

Α. Διασωθείσες

Το σημαντικότερο ίσως ιερό κειμήλιο των Κυθρεωτών που βρήκε τον δρόμο της προσφυγιάς κατά τις μέρες της τουρκικής εισβολής, είναι η εικόνα της Παναγίας Χαρδακιώτισσας από την ομώνυμη εκκλησία. Η εικόνα διασώθηκε στις 14 Αυγούστου του 1974 από τον εκκλησιαστικό επίτροπο Μιχαήλ Κυριάκου και τον ιερέα της ενορίας παπα-Κωνσταντίνο Παπαναστασίου, οι οποίοι κατάφεραν να μεταφέρουν την εικόνα μαζί με τα λείψανα του Αγίου Δημητριανού και τη “ζώνη της Παναγίας” στις ελεύθερες περιοχές.

Πρόκειται για αργυρεπίχρυσο κάλυμμα που απεικονίζει την Παναγία ένθρονη στον τύπο “Άνωθεν οι προφήται”. Επιγραφή που φέρει το κάλυμμα μαρτυρεί ότι το έργο έγινε με την επιστασία του Αρχιμανδρίτου Ιωαννικίου το 1814. Κατά τη διαδικασία συντήρησης της εικόνας στα εργαστήρια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής κατά τα έτη 1999-2000 αποκαλύφθηκε κάτω από την επένδυση η ξεχασμένη εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας του 17ου αιώνα. Η εικόνα αποδίδεται στον Παύλο Ιερογράφο, ο οποίος φιλοτέχνησε και τις εικόνες του Ιερού Ναού Αγίας Μαρίνας. Σημαντική είναι επιγραφή των μέσων του 17ου αιώνα, που μαρτυρεί την ανοικοδόμηση του ναού της Παναγίας από τον Ιερομόναχο Λαυρέντιο. Τα ιερά κειμήλια φυλάγονται σήμερα στον Ιερό Ναό της Παναγίας Ευαγγελίστριας στην Παλλουριώτισσα, Λευκωσία.

Παναγία Χαρδακιώτισσα. 1814. Αργυρεπίχρυσο κάλυμμα εικόνας από τον ναό της Παναγίας Χρδακιώτισσας. Ιερός Ναός Παναγίας Ευαγγελίστριας, Λευκωσία.
Παναγία Οδηγήτρια. 17ος αιώνας. Βρέθηκε κάτω από το αργυρεπίχρυσο κάλυμμα της Παναγίας Χαρδακιώτισσας. Ιερός ναός Παναγίας Ευαγγελίστριας, Λευκωσία.
Ασημένια λειψανοθήκη του Αγίου Δημητριανού. Από τον ναό Παναγίας Χαρδακιώτισσας. Διασώθηκε το 1974 και βρίσκεται σήμερα στον ναό Παναγίας Ευαγγελίστριας στη Λευκωσία.
Ο ιερέας της Παναγίας Χαρδακιώτισσας π. Κωνσταντίνος Παπαναστασίου (1906-2000) σε αντικατοχική πορεία κρατώντας την ασημένια λειψανοθήκη με τα λείψανα του Αγίου Δημητριανού.

Β. Επαναπατρισθείσες

Η ανάπτυξη δικτύων αρχαιοκαπηλίας στο τουρκοκρατούμενο τμήμα της Κύπρου μετά το 1974 συντέλεσε στην απώλεια δεκάδων χιλιάδων εικόνων, ψηφιδωτών, τοιχογραφιών, ιερών σκευών και χειρογράφων από κατεχόμενες εκκλησίες, μονές και παρεκκλήσια, τα οποία διοχετεύτηκαν στο εξωτερικό και κοσμούν ιδιωτικές συλλογές σε πολλές χώρες του κόσμου. Στο Μόναχο της Γερμανίας εντοπίσθηκαν το 1997 στα δαμερίσματα του Τούρκου αρχαιοκάπηλου Αϊντίν Ντικμέν ανάμεσα σε άλλα, εικόνες από πέντε ναούς της Κυθρέας: Ένα βημόθυρο και τρεις εικόνες από τη Μονή Θεοτόκου, δύο εικόνες από τον Άγιο Ανδρόνικο, πέντε από την Αγία Μαρίνα, τρεις από την Αγία Άννα και μία από τον Άγιο Αντώνιο. Οι εικόνες επαναπατρίστηκαν μετά από πολυετείς δικαστικούς αγώνες το 2013 και το 2015 και εκτίθενται σήμερα στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχ. Μακαρίου Γ΄.