ΠΕΝΤΑΔΑΚΤΥΛΟΣ

Η οροσειρά του Πενταδακτύλου αρχίζει από το χωριό Κορμακίτης και φτάνει μέχρι τον Απόστολο Ανδρέα. Η ψηλότερη κορυφή του είναι ο Κυπαρισσόβουνος με ύψος 3,357 πόδια, το Βουφαβέντο με ύψος 3,131 πόδια, ο Πενταδάκτυλος με 2,430 πόδια, ο Άγιος Ιλαρίωνας με 2,380 πόδια και η Καντάρα με 2,068 πόδια. Μερικές από τις πολλές βουνοκορφές του φέρουν τις πιο κάτω ονομασίες: Η Μούττη του Κόρνου, ο Προφήτης Ηλίας, η Γομαρίστρα, η Άσπρη μούττη, η Μούττη της Αφεντρούς, ο Ξίφουνας, η Πλατανιώτισσα, η Σκοτεινή, ο Γέροντας, ο Γυαλιάς, το Μερσινίκη, το Μαύρο όρος, η Καντάρα κλπ.

Ο Πενταδάκτυλος ονομάστηκε έτσι γιατί μια από τις κορυφές του έχει πέντε δάκτυλα που είναι σαν παλάμη αντεστραμμένη προς το Νότο. Πέντε κορυφές ξεχωριστές, με δική τους ονομασία, που είναι οι εξής: Ο Βορκάς, η Μούττη της Πλάκας ή των Γυπαετών, η Μούττη της Σημαίας ή η Μούττη η ψηλή, η Μούττη τους Κυπάρισσους και ο Κόκκινος Κρεμμός.

Οι δυο πλευρές των πέντε δακτύλων, νότια και βόρεια, λέγονται πλάι. Εκεί φυτρώνουν, ειδικά στη βόρεια πλευρά, αγριοκυπαρίσσια, αγριοχαρουπιές και όσο κατεβαίνει πιο κάτω πολλά είδη θάμνων, τριμιθιές, αντρουκλιές, σχοινιές και πολλά είδη αρωματικών φυτών, καθώς και οι περίφημες χωστές στις πεζούλες του. Στις κορυφές του ψηλά βόσκουν άγριες αίγιες και πετούν άγρια πουλιά και στους βράχους του σέρνονται πολλά φίδια.

Από τη Μούττη τη Ψηλή η θέα είναι μαγευτική. Προς Βορρά αντικρίζεις στο βάθος τα βουνά της Καραμανιάς και τη βόρεια θάλασσα, όπου σε αυτή βλέπεις τον κατσόχοιρο, μεγάλο βράχο που κατά την παράδοση ήταν μεγάλο άγριο θηρίο που έβγαινε στη ξηρά. Σπάραζε ανθρώπους και ζωντανά και έφευγε πάλι πίσω. Ο Άγιος Δημητριανός το καταράστηκε: «Καταραμένο θηρίο εν ονόματι του αληθινού Θεού και της Αγίας Τριάδας να μείνεις ακίνητο και να γίνεις πέτρα». Το θηρίο αμέσως πετρώθηκε και είναι εκεί, μέχρι σήμερα, ένας βάτραχος μέσα στη θάλασσα. Εκεί που στάθηκε ο Άγιος, κοντά στη θάλασσα, αργότερα οι χριστιανοί έκτισαν εκκλησάκι στη μνήμη του Αγίου Δημητριανού. Τούτο διατηρείτο μέχρι το 1974.

Το κομμάτι αυτό των πέντε δακτύλων είναι ξεχωριστό από την υπόλοιπη βόρεια οροσειρά του νησιού. Από μακριά νομίζει κανένας ότι είναι ενωμένος με την υπόλοιπη οροσειρά, όταν όμως πλησιάζει βλέπει ότι είναι φυτεμένος κάπου 600 μέτρα βορειότερα από την ομώνυμη οροσειρά.

Αναφορικά με την προέλευση των πέντε δακτύλων της παλάμης, που έδωσαν την ονομασία τους στο Βουνό Πενταδάκτυλος, ο Θρύλος λέει πως αυτά χαρακτηρίστηκαν εκεί από τα γιγάντια δάκτυλα του χεριού του ήρωα Διγενή.

Πηγή:

Στυλιανός Πετάσης, Ο θρυλικός Πενταδάκτυλος. Θρύλοι, Ιερά, Παραδόσεις, Χλωρίδα, Πανίδα, Γητειές, Τραγούδια, Ιστορίες, Παραμύθια, Λευκωσία 2010.